– Polskie firmy coraz śmielej wkraczają na rynki międzynarodowe, dostrzegając w tym nie tylko szansę na rozwój, lecz przede wszystkim konieczność adaptacji do globalnych trendów – mówi Arkadiusz Dewódzki, dyrektor Departamentu Internacjonalizacji Przedsiębiorstw w PARP. – Proces umiędzynaradawiania nie jest jednak łatwy, wymaga odpowiedniego przygotowania, znajomości specyfiki rynków zagranicznych oraz elastyczności w dostosowywaniu oferty do potrzeb różnych kultur biznesowych. Dla firm, które chcą eksportować swoje produkty czy usługi, kluczowe jest zrozumienie strategii wejścia na nowe rynki, analiza konkurencji, a także wykorzystanie wsparcia instytucji takich jak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, które pomagają w dopasowaniu działań do wymogów międzynarodowych – podsumowuje Dewódzki.
Eksport w czasach kryzysu – jak radzą sobie polskie firmy?
W "Raporcie o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce 2024" opublikowanym przez PARP wskazano, że proces umiędzynarodowienia polskiej gospodarki postępuje dynamicznie. Relacja eksportu do PKB w latach 2013–2022 r. zwiększyła się z 46 proc. do 62,7 proc., a od 2016 r. przekracza 50 proc., co oznacza większe zaangażowanie polskich firm w zaspokajanie popytu zagranicznych konsumentów.
Optymistyczne dane potwierdza także Polski Fundusz Rozwoju w "Kompendium Handlu Zagranicznego. Marzec 2025" [1], według którego eksport towarów i usług w 2024 r. wzrósł o 0,7 proc. do 438,4 mld euro, osiągając najwyższy poziom w historii Polski. Import towarów i usług wyniósł 405,4 mld euro (+3,4 proc.), a saldo obrotów handlowych było dodatnie, osiągając 33,0 mld euro. Niemcy pozostali największym partnerem handlowym Polski, z udziałem w eksporcie 27,1 proc. (spadek z 27,9 proc. w 2023 r.) i w imporcie 19,2 proc. (spadek z 19,9 proc.).
W 2025 r. eksport Polski ma wzrosnąć o 8,7 proc., osiągając wartość 361 mld euro. Rząd przedstawił strategię rozwoju eksportu, której celem jest zwiększenie udziału kraju w światowym handlu do 2 proc. do 2030 r. oraz podwojenie liczby firm eksportujących. Strategia koncentruje się na promocji polskich produktów i usług za granicą oraz wspieraniu firm w ekspansji zagranicznej.
W styczniu br. handel zagraniczny Polski odnotował pogorszenie wyników. Według danych GUS [2], eksport spadł o 4,4 proc. r/r, do 120,5 mld zł, podczas gdy import wzrósł o 4,3 proc., osiągając 124,5 mld zł. W rezultacie saldo obrotów handlowych było ujemne i wyniosło – 4,1 mld zł (rok wcześniej: +6,5 mld zł). Eksport do państw rozwiniętych, będących głównymi partnerami kraju, zmniejszył się o 5 proc., a do Europy Środkowo-Wschodniej – aż o 16 proc.
Szansa dla startupów
Polskie startupy coraz częściej myślą globalnie od samego początku działalności. Dzięki wysokiej jakości technologii, pomysłowości założycieli i rosnącemu wsparciu instytucjonalnemu, wiele z nich odnosi sukcesy na rynkach międzynarodowych. PARP wspiera ten proces, prowadząc nabór do programu "Startup Booster Poland – Smart UP" skierowanego do polskich startupów rozwijających innowacje w nowych technologiach, takich jak sztuczna inteligencja, internet rzeczy, smart city, robotyka czy automatyzacja.
Program oferuje młodym firmom nie tylko finansowanie, ale także wsparcie w ekspansji zagranicznej, umożliwiając testowanie produktów na nowych rynkach i nawiązywanie międzynarodowych relacji biznesowych. W ramach programu startupy mogą opracować globalne strategie przyspieszenia biznesu, zwiększając konkurencyjność. Program obejmuje różne ścieżki akceleracji, w tym "Go Global", przygotowując firmy do międzynarodowej ekspansji poprzez:
- nawiązywanie relacji z międzynarodowymi partnerami, klientami i inwestorami,
- udział w międzynarodowych wydarzeniach branżowych,
- dostęp do mentorów i ekspertów z doświadczeniem na rynkach zagranicznych.
Maksymalna wysokość grantu to 400 tys. zł, pokrywająca 100 proc. kosztów projektu. Oznacza to, że startupy nie muszą wnosić wkładu własnego. Wnioski można składać do 31 października 2026 r. Nabór finansowany jest z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki.
Buduj firmę z myślą o świecie
"Promocja marki innowacyjnych MŚP", finansowany z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki, to narzędzie wspierające promocję polskich produktów i usług na rynkach międzynarodowych. Program skierowany jest do przedsiębiorstw, które chcą rozwijać działalność eksportową, budować relacje biznesowe i pozyskiwać nowych partnerów handlowych. Wnioski będzie można składać od 13 maja do 24 czerwca 2025 r. Budżet naboru wynosi 50 mln zł. Wsparcie finansowe przyznane zostanie projektom zakładającym udział w zagranicznych targach i misjach gospodarczych, promujących zarówno markę własną firmy, jak i Markę Polskiej Gospodarki.
Jednym z beneficjentów programu jest firma SZALPOL Sp. z o.o., producent nowoczesnych produktów rolniczych, cenionych w Azji i na Bliskim Wschodzie. Firma uczestniczy w prestiżowych targach, takich jak China International Import Expo oraz Malaysia International Halal Showcase. Dzięki wsparciu z naboru wzmacnia ona swoją pozycję na rynkach, gdzie ważne są certyfikaty halal i wysoka jakość produktów.
Działanie "Promocja marki innowacyjnych MŚP" uzupełniają Sektorowe Programy Promocji realizowane przez PARP jako część projektu "Umiędzynarodowienie MŚP – BRAND HUB". W ramach tych programów organizowane są polskie stoiska narodowe na kluczowych międzynarodowych targach w sześciu sektorach: IT/ICT, medycyny i farmacji, przemysłów kreatywnych, zielonych technologii, budownictwa oraz elektroniki, mikroelektroniki i fotoniki. Firmy biorące udział w tych wydarzeniach mogą promować swoje produkty i usługi bezpłatnie, korzystając z materiałów informacyjnych, filmów promujących oraz spotkań networkingowych.
Eurogranty wspierają internacjonalizację
"Granty na Eurogranty" to ważne narzędzie wsparcia dla polskich firm pragnących rozwijać działalność na rynkach międzynarodowych. Dofinansowanie mogą otrzymać projekty biorące udział w programach unijnych zarządzanych przez Komisję Europejską. Program "Granty na Eurogranty" pokrywa koszty związane z przygotowaniem wniosku aplikacyjnego, w tym usługi doradcze, wynagrodzenia ekspertów, tłumaczenia, korektę oraz prezentację wniosku. Umożliwia to firmom skoncentrowanie się na merytorycznej części projektu, bez martwienia się o finansowanie procesu aplikacyjnego. Nabór finansowany jest z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki.
Firma PROZON Fundacja Ochrony Klimatu, korzystając z "Grantów na Eurogranty", z powodzeniem aplikowała o dofinansowanie w ramach Programu LIFE. Projekt dotyczy wdrożenia innowacyjnego modelu biznesowego w gospodarce o obiegu zamkniętym, obejmującego naprawę i ponowną sprzedaż części zamiennych do urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz zagospodarowanie elektroodpadów. W pierwszej połowie czerwca PARP ogłosi kolejne nabory: "Granty na Eurogranty" dla MŚP i organizacji badawczych, z budżetem 15 mln zł i 5 mln zł.
Erasmus nie tylko dla studentów
Młode przedsiębiorstwa często mają ograniczony budżet, co utrudnia im ekspansję na rynki zagraniczne. Wiele z nich decyduje się na współpracę z zagranicznymi partnerami, takimi jak dystrybutorzy, firmy technologiczne czy lokalni gracze rynkowi.
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości od 2012 roku realizuje program "Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców". Jako instytucja pośrednicząca, PARP wspiera zarówno Polaków zdobywających doświadczenie za granicą, jak i organizacje zainteresowane przyjęciem uczestników z innych krajów. Program umożliwia osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą udział w codziennym funkcjonowaniu zagranicznych podmiotów, co pozwala im zdobyć praktyczne umiejętności, wiedzę oraz nawiązać międzynarodowe relacje. Z kolei gospodarze programu mają szansę lepiej poznać rynki zagraniczne i przygotować przyszłych ambasadorów swojej marki poza Polską.
Aktualnie trwa nowa runda naboru do programu, a wnioski można składać do 31 stycznia 2027 roku. Program oferuje możliwość wyjazdu zagranicznego trwającego do sześciu miesięcy oraz wsparcie finansowe do 6600 euro.
Globalna sieć wspierająca rozwój przedsiębiorstw – Enterprise Europe Network
Enterprise Europe Network to globalna sieć wspierająca mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa w zakresie innowacji i ekspansji na rynki międzynarodowe. Działa w ponad 60 krajach, łącząc 600 organizacji i zatrudniając ponad 3 tys. ekspertów. Od 2008 roku pomogła ponad czterem milionom przedsiębiorców. W Polsce sieć obejmuje 28 ośrodków, w tym uczelnie, centra badawczo-rozwojowe, parki technologiczne, organizacje pozarządowe, agencje rozwoju regionalnego oraz Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, która pełni rolę koordynatora krajowego.
– Enterprise Europe Network pomaga firmom z sektora MŚP nie tylko wykorzystać w jak największym stopniu dobrodziejstwa rynku wspólnotowego, lecz także nawiązać relacje biznesowe z partnerami spoza Unii. Pamiętajmy jednak, że wsparcie w internacjonalizacji to tylko jeden z aspektów działalności sieci. Oprócz tego pomagamy firmom we wzmacnianiu odporności, przechodzeniu na bardziej zrównoważone modele biznesowe oraz w ucyfrowieniu działalności. Wskazujemy też potencjalne źródła finansowania rozwoju biznesu i innowacji z programów i funduszy unijnych. W ubiegłym roku wykonaliśmy blisko 700 różnego rodzaju usług wspierających firmy znajdujące się pod naszą opieką – mówi Michał Polański, dyrektor Departamentu Wsparcia Przedsiębiorczości PARP i koordynator krajowy sieci Enterprise Europe Network w Polsce.
Sieć organizuje spotkania B2B, udostępniając wiedzę ekspertów na temat przepisów dotyczących sprzedaży produktów, świadczenia usług, zatrudniania pracowników oraz ochrony własności intelektualnej. Pomaga także w poszukiwaniach zagranicznych partnerów, takich jak dostawcy, producenci, dystrybutorzy czy partnerzy technologiczni, co wspiera rozwój sprzedaży, produktów i pozyskiwanie kapitału. Eksperci pomagają w negocjacjach oraz zawieraniu umów.
Nie wiesz, z jakiego wsparcia możesz skorzystać? Warto skontaktować się z konsultantami PARP, którzy dopasują ofertę Funduszy Europejskich do potrzeb. Zadzwoń 22 574 07 07 lub napisz https://www.parp.gov.pl/kontakt.
[1] https://pfr.pl/document/2291
[2] https://ssgk.stat.gov.pl/Handel_zagraniczny.html
Materiał promocyjny marki PARP.