Kwestia przetwarzania odpadów jest jedną z najważniejszych w kontekście ochrony środowiska. Według danych Eurostatu przeciętny Europejczyk wytwarza rocznie całkiem sporo odpadów komunalnych – 500 kg śmieci. Przy czym w poszczególnych krajach, na przykład w Danii, współczynnik ten jest znacząco wyższy, bo wynosi ponad 840 kg.
Sposób na śmieci? Dać im drugie życie
W Polsce tylko w roku 2020 zebrano ok. 13 mln odpadów komunalnych. W porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano wzrost na poziomie blisko 3 proc. Odpady komunalne pochodzą przede wszystkim z gospodarstw domowych (ponad 85 proc.), dlatego to właśnie podejście do kwestii segregowania śmieci przeciętnego Kowalskiego przekłada się realnie na ochronę środowiska.
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2020 roku odzyskano całkiem sporo, bo 59 proc. odpadów. Daje to ponad 7,7 tys. ton. I o ile odpady trafiają do kompostowni, są też przekształcane energetycznie, to właśnie recykling stanowi najważniejszy ze sposobów ponownego wykorzystania tego, co mogłoby być uznane za odpad. Recyklingowi poddano bowiem blisko 3,5 tys. ton odpadów, czyli grubo ponad jedną czwartą wszystkich wytworzonych.
Dane GUS potwierdzają też, że świadomość odpowiedniego segregowania śmieci wśród Polaków stale wzrasta. Bo aż 4,9 mln ton odpadów zostało zebrane w ten sposób. To blisko 40 proc. i o 25 proc.więcej niż rok wcześniej.
Jak prawidłowo segregować odpady?
Zasady prawidłowej segregacji śmieci nie zmieniły się znacząco w ciągu kilku lat, ale warto sobie je przypomnieć. Odpady dzielimy bowiem zasadniczo na pięć frakcji – tworzywa sztuczne i metale, papier, szkło, odpady biodegradowalne i wszystkie inne, czyli zmieszane.
Segregowanie śmieci wymaga odrobiny wysiłku, bo np. do odpadów plastikowych czy papierowych nie możemy wrzucić wszystkiego, co przyjdzie nam na myśl. Butelki nie powinny zawierać zawartości, a niektórych odpadów – opakowań po lekach, zabawek, opakowań po olejach i farbach – do pojemnika na recycling w ogóle nie powinniśmy wrzucać. Plastikowe butelki i inne odpady powinny być natomiast odpowiednio przygotowane – nakrętki odkręcone, opakowania zgniecione, a papierowe czy foliowe owijki – o ile to możliwe – zdarte.
Obieg zamknięty, czyli butelka wraca do konsumenta
Recykling pozwala nie tylko odzyskać tworzywa, które bez tego stałyby się uciążliwym dla środowiska odpadem. Pozwala też wdrożyć w życie ideę gospodarki o obiegu zamkniętym. Dlaczego to ma takie znaczenie? Bo jest przeciwieństwem gospodarki liniowej, która opiera się tylko na wykorzystywaniu zasobów. Gospodarka zamknięta zasoby oszczędza – i to zarówno surowce, jak i energię czy wodę niezbędną do wytworzenia produktu.
Idealny praktyczny przykład wcielenia tej filozofii w życie to rPET. Litera "r" oznacza po prostu tworzywo pochodzące z recyklingu. Popularny, wykorzystywany m.in. do produkcji butelek czy innych opakowań, polimer PET, ma wielką zaletę - daje się przetworzyć wiele razy. Producenci np. wody mineralnej nie mogliby korzystać z tworzywa rPET, gdyby nie prawidłowa segregacja odpadów w domach i mieszkaniach. To ona umożliwia drugie życie butelki.
Recykling wiąże się z korzyściami dla środowiska - np. emisja dwutlenku węgla spada o trzy czwarte, bo odzyskanie jest mniej "zasobożerne" niż produkcja. Tymczasem rPET jest tworzywem podlegającym takim samym restrykcyjnym normom jak PET. Jest więc tworzywem w pełni bezpiecznym i można go stosować do produkcji opakowań mających kontakt z żywnością. W tym dla najmłodszych czy osób starszych. Tworzywo jest poddawane obróbce termicznej, rozdrabniane, formowane na nowo, nie ma więc żadnych obaw również co do jego czystości.
Zastąpienie tworzywa PET pochodzącym z odzysku rPET pozwala zaoszczędzić również z innych względów. Może być bowiem wykorzystywane do produkcji toreb, koszulek, ozdób etc. A i te produkty z łatwością da się przetworzyć, powiększając tym samym liczbę produktów wytwarzanych w obiegu zamkniętym.
Idea "weź-wyprodukuj-zużyj-wyrzuć" może być zastąpiona inną ideą – "wyprodukuj-użyj-odzyskaj-użyj ponownie". Wiele zależy jednak od tego, w jaki sposób każdy z nas podejdzie do kwestii segregacji domowych odpadów. Warto dać im drugie życie, a zwykła, mogłoby się zdawać, plastikowa butelka jest dla środowiska znacznie bardziej cenna, niż moglibyśmy pomyśleć.